บัวในบึง (2480/1937) ณ ท้องทุ่งตำบลโพนทอง จังหวัดลพบุรีวันนี้ครอบครัวของ นายโชติ กับ นางเพิ่ม กำลังต้อนรับแขกผู้มีเกียรติจากกรุงเทพ นั่นคือ คุณนายแข เศรษฐินีม่ายที่พา ประเสริฐ ลูกชายมาเยี่ยมนายโชติ ซึ่งช่วยดูแลที่นาของตนโอกาสนี้เองทำให้ประเสริฐได้พบกับ พูน ลูกสาวของนายโชติ มิตรไมตรีที่เด็กน้อยมีให้กันเติบโตอย่างรวดเร็ว ทำให้ประเสริฐไม่ลืมที่จะหยิบกล้องมาถ่ายรูปพูนไว้เป็นที่ระลึกก่อนจะลากลับกรุงเทพฯ ในเช้าวันรุ่งขึ้น 10 ปีผ่านไป ประเสริฐเติบโตเป็นหนุ่มรูปงามคุณนายแขซึ่งบัดนี้ชราลงไปมากได้วานให้ประเสริฐเป็นธุระในการไปดูแลที่นาและถือโอกาสเยี่ยมเยียนครอบครัวนายโชติประเสริฐทำตามคำมารดาโดยมี เปี๊ยก คนใช้คนสนิทร่วมเดินทางไปด้วยอย่างเกียจคร้าน เพ็ญศรี หลานรักของคุณนายแข คู่หมั้นของประเสริฐรบเร้าจะขอไปด้วย แต่ประเสริฐหาข้ออ้างเพราะไม่อยากพาเพ็ญศรีไป เมื่อถึงโพนทอง ประเสริฐได้พบหญิงสาวคนหนึ่งกำลังดำนา ประเสริฐจำได้ในทันทีว่าเธอคือ พูน เด็กสาวที่ประเสริฐเคยพบในวัยเด็ก หนุ่มสาวสองคนจ้องกันไม่วางตา จนเปี๊ยกต้องกระทุ้งนายหนุ่มให้รู้สึกตัว ระหว่างที่ประเสริฐพักอยู่ที่โพนทอง เขามักจะไปเดินเล่นหาวิวสวยๆ ถ่ายรูป วันหนึ่งประเสริฐเหลือบไปเห็นอันธพาลใช้กำลังจะปลุกปล้ำพูน ประเสริฐกับเปี๊ยกรีบเข้าไปชกเจ้าแก่นกับเจ้าเหลือและพากันตกลงไปในบึงทั้งคนช่วยและคนร้าย ที่สุดเจ้าแก่นกับเจ้าเหลือเป็นฝ่ายแพ้รีบวิ่งหนีอย่างไม่คิดชีวิต ก่อนกลับ ประเสริฐขอสองสามีภรรยาพาพูนไปเที่ยวที่กรุงเทพ และสัญญาว่าจะดูแลพูนให้ดีเท่าชีวิต พูนตกตะลึงเมื่อเห็นบ้านอันโอ่อ่าของประเสริฐคุณนายแขต้อนรับพูนเป็นอย่างดี ยกเว้นก็แต่เพ็ญศรีที่แสดงท่าทีหึงหวงเมื่อเห็นประเสริฐเอาอกเอาใจพูนอย่างออกนอกหน้า คุณนายแขระอาใจ จำต้องขอให้ลูกชายพาพูนกลับไปโพนทอง เพราะเห็นแก่หลานสาวของตน ประเสริฐไม่ยอมทำตาม หนำซ้ำยังไปหาบ้านเช่าให้พูนพำนักเป็นการถาวร เมื่อหนุ่มสาวสองคนได้อยู่ตามลำพังรสรักจึงบังเกิดขึ้น ประเสริฐประเคนเสื้อผ้าอาภรณ์ดีๆ ให้พูนใส่ระหว่างที่พูนมีชีวิตหรูหราอยู่ในกรุงเทพ หารู้ไม่ว่าทำให้นางเพิ่มทุกข์ใจเพราะเป็นห่วงบุตรสาวจนล้มป่วย นายโชติจึงเดินทางมาตามตัวพูน แต่คุณนายแขกลับบอกว่า ประเสริฐได้พาพูนกลับโพนทองไปนานแล้ว แจ๋ว คนใช้ในบ้านรีบเสนอหน้าฟ้องว่าประเสริฐแอบไปเช่าบ้านอยู่กับพูน นายโชติจึงรีบไปลากพูนกลับโพนทองโดยไม่รีรอ ประเสริฐกลับมาบ้านเช่าคล้อยหลังที่นายโชติกลับไปไม่นาน และต้องเสียใจอย่างหนักเมื่อเปี๊ยกเล่าเหตุการณ์ที่เกิดขึ้นให้ฟัง พูนกลับมาโพนทองไม่นานนางเพิ่มก็สิ้นใจ แถมนายโชติต้องมาตาบอดเพราะถูกเจ้าแก่นกับเจ้าเหลือทำร้ายซ้ำร้ายพูนยังต้องเลี้ยงดูบุตรซึ่งถือกำเนิดขึ้นกับประเสริฐเพียงลำพัง เมื่อ นางพลอย แม่สื่อมาคะยั้นคะยอจะพาพูนไปหาสามีใหม่ พูนจึงยอมตามนางพลอยไปเพื่อตัดรำคาญ แต่ในระหว่างที่เดินผ่านบึงบัวพูนก็ระลึกคำสอนของมารดาที่ให้ประพฤติตนดั่งดอกไม้ที่ดีงาม พูนจึงหันหลังเดินกลับไปที่บ้านร้องไห้เสียใจที่ไม่เชื่อคำสอนของมารดา นายปลื้มอดเวทนาไม่ได้ จึงเดินทางมาตามตัวประเสริฐที่กรุงเทพ แต่กลับพบประเสริฐกำลังเข้าพิธีแต่งงาน